شنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ - ۱۰:۲۳
۰ نفر

دنیای امروز آنجا دهکده‌ای کوچک‌تر از دهکده جهانی مک لوهان می‌شود که سری به دنیای مجازی بزنی و ببینی که چگونه در این دنیای کوچک، مفاهیم جدیدی شکل گرفته‌اند. در این دنیای مجازی، سایه‌ای از واقعیت‌های دنیای واقعی وجود دارد و جالب است که همین سایه‌ها می‌آیند و جای اصل را می‌گیرند.

 به بیانی دیگر امروز مفاهیم موجود در دنیای مجازی بسیار تاثیرگذار شده‌اند و می‌روند تا جای تمامی دنیای واقعی را بگیرند. در میان این اتفاقات و تحولات، دین و دینداران نیز درصدد برآمده‌اند تا از قافله عقب نمانند و بخشی از دنیای مجازی را به موضوعات مورد علاقه خود اختصاص دهند.

اما کیفیت این حضور و میزان تاثیرگذاری این شبکه‌های مجازی دینی از موضوعاتی است که ذهن پژوهشگران علاقه‌مند به این حوزه را درگیر خود کرده است.آنها همانند بسیاری از اهالی دنیای مجازی، همسایه‌های تازه وارد این دنیا هستند. بر‌همین اساس هنوز دغدغه‌هایی درباره چگونه زیستن در این دنیا را در ذهن خویش دارند و در جستجوی راهی برای پاسخ دادن به این دغدغه‌ها هستند.

جهان کنونی به میدان کارزار رشد فناوری اطلاعات و امکانات جدید و وسیع فناوری ارتباطات تبدیل شده است. دامنه حضور انواع نرم‏افزارها و سخت‏افزارهای قوی و کارآمد، به قلمرو علوم و معارف اسلامی نیز کشیده شده و رویکردهای جدیدی را در حوزه اطلاع‏رسانی علوم اسلامی پدید آورده است.

آری امروز دین وارد دنیای مجازی شده است تا ذهن نسل جدیدی را که با اینترنت و ماهواره و رسانه‌های جدید درگیر هستند بتواند به سمت خود هدایت کند. این همان چیزی است که به عنوان تبلیغ در دنیایی یاد می شود که بسیاری از مقولات جذاب دیگر هم در آن وجود دارد. در این میان این سؤال مطرح است که آیا اهالی دین‌مدار دنیای دیجیتالی توانسته‌اند خود را با این دنیای جدید وفق دهند.

 یا نه هنوز نقیصه‌هایی در این‌باره وجود دارد؟ به بیانی دیگر آیا موضوع تبلیغ دینی در فضای مجازی بازتاب و بازخورد لازم را داشته است یا نه؟

البته در موضوع دین در رسانه باید به یک موضوع دیگر هم توجه کرد. همان‌گونه که گروه‌های دینی می‌توانند از ویژگی‌های اینترنت بهره بگیرند، گروه‌های ضد دین و فرقه‌های دیگر هم می‌توانند از این بستر بهره ببرند. بنابراین این مسئله ما را براین می‌دارد تا تلاش و فعالیت خود را در رابطه با تبلیغ دین اسلام در فضای مجازی بیشتر کرده تا با انعکاس آن به حقانیت آن تاکید کنیم.

حجت‏الاسلام دکتر علی رضا طالب‏پور، مدیر مؤسسه تبیان درباره این دغدغه‌ها و چگونگی تطبیق دین و دینداران با دنیای مجازی می‌گوید: تبلیغات دینی در فضای دیجیتالی، بسیار مهم و حیاتی است. مدت‏هاست که مؤسسات مختلفی در این زمینه به فعالیت پرداخته‏اند

 و دقیقاً از زمانی که شرکت مخابرات ایران برای عرضه لینک‏های اینترنتی و اتصال ایران به خارج، اولین گام را برداشت، مؤسسات و شرکت‏های اسلامی نیز به کار تبلیغ منابع اسلامی بر روی این محیط پرداختند و خوشبختانه به موفقیت‏های قابل توجهی هم در این بخش دست یافتند. ولی بحث و بازبینی فعالیت‏های تبلیغی در محیط دیجیتالی تقریباً اندک بوده است‌.

طالب‏پور موضوع شناخت صحیح فضای تبلیغی را به عنوان یکی از موضوعات و دغدغه‌ها بیان کرد که در پایگاه‏های اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. وی با بیان وجود تفاوت میان فضای نسبی و دیجیتالی گفت: در فضای دیجیتال، قدرت انتخاب برای مخاطب وجود دارد؛ با این توضیح که مخاطبی وارد این فضا می‏شود که پنج تا سی ثانیه بیشتر وقت ندارد.

برای این مخاطب فقط می‏توان کار تبلیغی کرد و قطعاً صفحه اول پایگاه مهم‏ترین فضا برای کارهای تبلیغاتی است، هر چند گاهی اوقات افرادی هم هستند که دنبال کار تخصصی هستند که چند ساعت در یک پایگاه باقی می‏مانند.

خلط بین اطلاع‏رسانی و تبلیغ

مهندس دهقان، پژوهشگر و صاحب نظر در حوزه نرم‏افزارهای اسلامی نیز به تفاوت‌‌های تبلیغ دینی در دنیای مجازی و واقعی اشاره کرده و می‌گوید: در آموزش به روش کلاسیک، افراد وقت کافی برای مراجعه به معلم را دارند و معلم نیز به راحتی با دانش‏آموزان ارتباط برقرار می‏کند و به سؤال‏ها و شبهات مطرح‏شده پاسخ می‏گوید؛ در فضای اطلاع‏رسانی، کمتر به تحلیل و ارزیابی اطلاعات می‏پردازیم.

 در فضای تبلیغ، مخاطب به ما مراجعه نمی‏کند؛ بلکه خودمان باید مخاطب را جذب کنیم. ضمن اینکه مخاطب دوستدار سرعت در کارهاست و وقت کافی در اختیار ندارد. از این‏رو، در این فضا فرصتی برای آموزش و یا طرح شبهات نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: مطلب دیگر آنکه کسانی که درباره آموزش کار می‏کنند، با کسانی که در حوزه تبلیغ فعالیت دارند، کاملاً متفاوتند. در عنصر تبلیغ باید پیام و مخاطب را شناسایی کنیم؛ در حالی که مشخص نیست که مخاطب بسیاری از پایگاه‏ها چه کسانی‏اند؟آیا مخاطب یک پایگاه اسلامی، جوان مسلمانی است که می‏خواهد مسلمان بماند و یا کسانی‌اند که خارج از حوزه دین هستند و با تبلیغ می‏خواهیم آنان را جذب کنیم؟!

 بدیهی است که ارائه پیام به این دو گروه از مخاطبان باید با همدیگر فرق داشته باشند. وی معتقد است: گاهی اطلاع‏رسانی آموزش می‏تواند ضد تبلیغ باشد؛ یعنی اگر مطلبی را که مناسب حال کسی که از لحاظ تدین و اعتقاد دینی رتبه‏اش بالاست، در اختیار کسی قرار دهیم که تازه می‏خواهد مسلمان شود، ممکن است این کار خود به ضد تبلیغ بینجامد و مخاطب را از دین دلزده کند.

آموزش، فراگیرتر از تبلیغ

یکی از موضوعاتی که درباره تبلیغ دینی در اینترنت به آن پرداخته می‌شود، بررسی رابطه تبلیغ با آموزش و اولویت دار بودن یکی از این دو موضوع بر دیگری است. این دو از جهاتی باهم تفاوت‌هایی دارند و همین تفاوت‌ها می‌تواند زمینه اثرگذاری را کمرنگ یا پررنگ کند.

کارشناسان معتقدند آموزش دینی در فضای مجازی بر تبلیغ مقدم است، چراکه اگر آموزش دینی در این فضا از طریق سیستم انتشار سریع اطلاعات دینی و با رعایت آزادی‌های موجود در این فضا انجام شود در نهایت تبلیغ دینی را به دنبال خواهد داشت.

 این بدین معناست که اگر آموزش درست انجام گیرد، در واقع همان کار تبلیغ را انجام داده است. اما یک تبلیغ صرف ممکن است بازخورد لازم را نداشته باشد. این مسئله در دنیای مجازی به علت تنوع موضوعات قابل دسترسی، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

همشهری جمعه

کد خبر 83796

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز